PRINSESTRAAT
De Prinsestraat staat aangegeven op de eerste betrouwbare plattegrond van Cadzand in 1578. Het is oorspronkelijk een cade, een dijkje van de polder ‘West van het Kerkhof’. De straat loopt als pad door naar de kust.
De Prinsestraat omstreeks 1915. Links op de voorgrond postmeester Piet Robijn met echtgenote Kee Moggree en dochter Marie. Rechts op de voorgrond de rijwielhandel van Wouter de Smidt jr. Het straatje heette het Smidtsewegje, vanwege de schuren en stallen van Wouter de Smidt sr.
Vijtig jaar later wordt het de Koolsweg, genoemd naar de bewoners van de boerderijen aan het begin en het eind van de straat, Jacob Kools en Catharina van de Hooft en Jacob Kools junior met zijn vrouw Adriana de Winter.
De rechter foto geeft de huidige situatie weer.
De rijwielhandel van Wouter de Smidt jr. in de Prinsestraat/ hoek Koolsweg in 1910-1920. In de deuropening links Wouter jr. en rechts Wouter sr. Daarnaast staat veldwachter De Mullié (Meliere).
In de werkplaats achter de winkel staat sinds 1920 een ‘electriciteitsmachine’, die stroom levert aan de kerk en een aantal huizen. Enkele jaren later handelt jr, ook in motoren en auto's. In 1923 besluit Wouter de Smidt jr. naar Groede te verhuizen.
De fietsenzaak wordt overgenomen door zijn zwager Adriaan Verduin. De werkplaats en de stallen aan de Koolsweg maken plaats voor woningen.
De garage van Verduin wordt in 1959 overgenomen door Sonke. Sonke verhuist in 1962 naar de Mariastraat 42 tegenover de molen Nooitgedacht. Het pand wordt door Luuk Tack verbouwd tot verfwinkel en verfmuseum. Daarna vestigt Ischa Klaver er een administratiekantoor.
SMEDERIJ DE WOLF
...foto 1957: Piet, Jacobus en Piet jr. de Wolf ...................foto 1967: Jacobus de Wolf..........................foto 1990: Piet jr. in de oude smidse
In 1927 werd de smederij van Johannes de Potter, daarna zoon Pieter de Potter, overgenomen door Piet de Wolf. Zijn zoon Jacobus de Wolf zette de smederij voort. Hij had twee eikenhouten travaljes in gebruik, één in de werkplaats en één buiten. Jacobus werd opgevolgd door zijn zoon Piet de Wolf. De smederij maakte plaats voor een modern bedrijfspand en was intussen uitgegroeid tot een installatiebedrijf. De travaljes werden afgebroken en een travalje werd met het interieur van de smederij geschonken aan het naburige dorp Groede, dat de travalje plaatste in het Slijkstraatje, ingericht als een museumstraat. Installatiebedrijf De Wolf sloot in 2018 haar deuren.
Foto links, 1900/1910, de Prinsestraat richting Retranchementseweg en Koolsweg. Personen: vooraan vlnr Izaak de Bruijne, .. Pleijte, H. Toussaint, Piet Rozier en Izaak Rosier. Achteraan Jozias, Francina en Kobus de Zoute en daarachter Suzanne Vasseur.
Foto rechts, achteraan de landbouwschuur van Bram Basting aan de Badhuisweg.
Foto 1910/1965. Verder de straat in. Het kleine gebouwtje bij het publiek is ‘het gevang’, het domein van de veldwachters Karelse, Mullié en De Maillie. Links daarnaast de ingang naar de kerk en en de eerste openbare lagere school. Op de rechterfoto zijn de gevangenis en de beide aangrenzende huizen afgebroken. Op het achterste perceel staat sinds 1913/17 de openbare school. Die heeft in 1982 plaats gemaakt voor het Lambertusstraatje met woningen. Het is vernoemd naar de Lambertustoren die tot 1677 links voor de kerk stond. Op de plek van de gevangenis staat ‘t Zwingebouw. Het voorste witte huis is vervangen door een kleiner.
Foto 1905/2013. Het gebouwtje links is de gevangenis, uiterst links de openbare lagere school. De kinderen Jan Brevet, Kee Meier en Sientje Brevet poseren. Uiterst rechts staat Betje van Houte. Achteraan het witte huis van burgemeester Jannis Erasmus. Het is afgebroken, samen met huisje ervoor van Sara de Hullu. Daar ligt nu het Rode Paadje. Er staat aan weerszijden nog wel een restant van de tuinmuren.
Rechts naast het huisje/ Rode Paadje staat waarschijnlijk het oudste huis van het dorp Cadzand.
Het pand is enkele generaties in het bezit van de familie Risseeuw geweest, o.a. van landbouwer in ruste Jacob Risseeuw met echtgenote Susanna de Hullu en dochter Maria.
Bouwkundige en amateur-historicus Jan Risseeuw, één van de vorige bewoners, schat de bouw op 1700-1750. Door het verlies van het Cadzandse archief tijdens de Tweede Wereldoorlog is dit niet meer te controleren.
In 1984 is het huis gesplitst in 2 woningen.
Foto: feestelijk versierd vanwege het regeringsjubileum van Koningin Wilhelmina in 1948.
Links het café van Pieter Robinson en echtgenote Janna Ocké, later café Bron van Izak Bron en echtgenote, geboren Bril. Daar staat nu het Zwingebouw. Rechts het huis van burgemeester Jannes Erasmus.
foto links: Bakkerij Dane van Male in 1930.
foto rechts: Wagenmakerij Bram Focke in 1947.
Winkels in 1930-1963 waren onder andere: smederij/ huish art. P. de Wolf, bakkerij D. van Dale, aannemer W. Focke, kruidenier K. Fremouw, fietsenmaker/ garage Verduijn, garage Sonke, bakkerij/ Spar-kruidenier L. van Liere, schildersbedrijf H. Toussaint, schildersbedrijf Luuk Tack, Taxi Anton Kommers.
Bron:
Leendert Fremouw
Jozien Veenendaal
Zeeuws Archief
Cadzandgeschiedenis, Bert Voets