De Dorpspomp

Een foto uit 1890 met in het midden de originele dorpspomp, rechts de uit 1623 stammende pastorie, links (achter het grote pand) het knekelhuisje.

De linker foto is een detail van een foto uit 1890 van de Mariastraat.
In het midden staat de oude pastorie uit de 17e eeuw met links de travalje van de smidse van de gebr. Contant.
De dorpspomp staat voor de pastorie, achter de bomen.
De rechter foto is een detail van een foto uit 1894, tijdens de afbraak van die oude pastorie. Er staat een dorpspomp in het midden.

De dorps(water)pomp moet dus geplaatst zijn tussen 1890 en 1894.

Links: de dorpspomp in 1925 voor de nieuwe pastorie. De uitloop zit links!

Rechts: de Cadzandse pomp is een variant op de gietijzeren 8-kantige dorpswaterpomp van IJzergieterij De Prins van Oranje uit Den Haag, die vanaf 1840 veel in Nederland geplaatst werd.

Het grondwater op Cadzand is zilt, dus onbruikbaar als drinkwater. De bewoners gebruiken daarom regenwater. Met een buizenstelsel wordt het regenwater van de kerkdaken opgevangen en in een ondergronds reservoir naast het knekelhuisje gestort. Op dit reservoir staat een waterput. Het is niet meer na te gaan of de dorpspomp verbonden was met het zoetwaterreservoir of rechtstreeks het zilte grondwater oppompte, omdat het archief van Cadzand in 1940 in Middelburg vernietigd is. Ook de pomp is in deze periode vernield. Na 1945 is een nieuwe dorpspomp geplaatst, die echter met de komst van de drinkwaterleiding na 1957 is verwijderd.

In 1957 wordt de pastorie afgebroken. Op dezelfde plaats wordt de huidige consistorie gebouwd. Een nieuwe pastorie wordt tegenover de kerk gebouwd.
Op de foto links staat eenzaam en alleen de dorpspomp.

We schrijven het jaar 2001. De Mariastraat is in oude stijl gerenoveerd en eind 2000 is het aloude plakkebord in ere hersteld. Kezantenaor Herman van Liere lanceert het plan om ook de dorpspomp weer terug te zetten. Het plan wordt goedgekeurd en het project kan bekostigd worden uit het verfraaiingspotje van de gemeente Oostburg.



Met foto's van de oude pomp en een miniatuurmodel, gemaakt door dorpsgenoot Faro, wordt in 2002 een werktekening gemaakt.
Herman van Liere bouwt de houten kast, schildersbedrijf Tack verzorgt het schilderwerk, siersmid Pladdet het binnenwerk en het koperen dak, Van Burg Metaal het draai- en freeswerk en Hinneman Engineering het reservoir en de uitloop. Installateur Piet de Wolf monteert de leidingen, kranen en afdichtingen.
Het enige verschil met de oude pomp is de watervoorziening. Vroeger werd waarschijnlijk (zilt) grondwater opgepompt. De huidige pomp is aangesloten op het waterleidingnet met een klein reservoir in de pomp om het water echt op te kunnen pompen.

In 2003 is de dorpspomp in gebruik genomen en staat te glimmen naast het plakkebord. Een stukje oud Cadzand herleeft.
Volgens kenners wijst de uitloop nu eindelijk naar de goede kant, de straatkant, en niet naar links, zoals bij de oude pomp.

Bron:
't Kezantenaortje 2001.
IJzergieterij Men's Tradition.
foto's A. van Overbeeke Terneuzen
Beeldbank Zeeuws Archief
Cadzandgeschiedenis.nl, Bert Voets