WEEGBRUG CADSANDRIA

In 1912 wordt een tramlijn van Oostburg naar Cadzand aangelegd. Het station stond in het huidige weiland tegenover de GRUVA. Het bestaat uit een hoofdspoor en een zijspoor. Dat zijspoor is voor het laden/lossen van landbouwproducten. Daar staat ook een weegbrug.

foto: zicht vanaf het dorp in 1912. Uiterst links de eerste weegbrug. In het midden de watertoren voor de stoomlocomotieven. Rechts zijn duidelijk de 2 sporen te zien, de voorste is het afstelspoor voor het laden/lossen van de bietenwagens, daar achter het hoofdspoor. Het pand rechts is herberg In De Buitenlust, tevens wachtlokaal voor de reizigers.


In 1925 wordt de lijn uitgebreid naar Retranchement, vooraleerst voor bietenvervoer. Deze lijn loopt over de Ringdijk Zuid via de polders naar Retranchement. Bietenvervoer per spoor is van aanzienlijke betekenis geworden. Voor die suikerbieten zijn op verschillende plaatsen langs de lijn een speciale opslagruimten aangelegd met dubbele sporen en wissels (bietenwissels). Op zo'n bietenwissel is ook altijd een weegbrug waar de bieten worden gewogen. Het tramstation Cadzand wordt daarom aan de kant van de Ringdijk-Zuid uitgebreid met een afstelspoor en een nieuwe weegbrug, ‘Cadsandria’ genaamd. Ook op Potjes, bij het café van Antoon Lergner staat een weegbrug, ‘Potjes’. Na de aansluiting met de haven in 1927 wordt ook de weegbrug, ‘Ons Belang’, bij het graanpakhuis van Ko Misilje geplaatst.

Het personeel van een weegbrug bestaat uit de weger, de lader en de tarreerder. De weger bedient de weeginstallatie. De lader ziet erop toe dat het laden van de wagons op vakkundige wijze plaats heeft en de tarreerder bepaalt tijdens de bietencampagne aan de hand van een mand vuile en daarna schoongemaakte bieten het tarrapercentage van een vracht. Er worden ook dieren gewogen, zoals koeien en varkens die verhandeld worden.

Na de bevrijding van Cadzand door de Canadezen in het najaar van 1944 komen er Engelse troepen met zoeklichten en luchtafweergeschut op de wissel. De weegbrug ‘Cadzandria’ wordt de keuken voor deze Engelse militairen. De manschappen zijn ingekwartierd bij Sam Masclee in café In De Buitenlust. Er wordt toch gewoon café in gehouden. Er kan zelfs haast iedere week in gedanst worden. Dan schuiven de soldaten hun bedden opzij, wordt er in het midden een tafel gezet met daar bovenop slager Piet de le Lijs met zijn trekharmonica en dan maar dansen. Daar profiteert de jeugd van Cadzand ook van (zie dagboek Leendert Fremouw, hoofdstuk DANSEN BIJ SAAM MASCLEE).
Ze krijgen ook regelmatig thee en wittebrood met kornètbief (corned beef).
In de muren zijn initialen gekerfd. Het is niet meer na te gaan of deze van de Engelsen, de jeugd, of van latere tijd zijn. Van de Canadezen zijn ze zeker niet, omdat die op de dag van de bevrijding verder trokken richting Knokke.

Daan Adriaansen was de laatste vaste weger. Later heeft Piet de Meij dat alles overgenomen en konden de grote auto’s er niet meer op.

Op de foto uit 1962 wordt het gebouwtje als ruggensteun gebruikt door Henk Buik, Jan den Dekker en Bram Adriaanse.

Het gebouwtje raakte in verval. De in 2010 opgerichte stichting Cadzand Cultureel neemt in 2011 het initiatief om de weegbrug te restaureren. De huidige eigenaar, de familie Pietersz-Schrier, verleent alle medewerking en sponsort de restauratie, loonbedrijf Francke stelt het uit 1954 stammende weegtoestel uit hun oude loods ter beschikking, terwijl Stichting Landschapsbeheer Zeeland en leerlingen onder leiding van docent De Smet van het Zwin College de weegbrug construeren. Om de initialen in de buitenmuren te behouden is het gebouwtje niet opnieuw opgebouwd, maar zijn de voegen vernieuwd. Alle stenen bleven dus op hun plaats. Op 27 oktober 2011 is de weegbrug weer in gebruik genomen als toeristische bezienswaardigheid. Tegen een kleine vergoeding kan men zich laten wegen.

Bron:
Geschiedenis der tramwegen in Zeeuwsch-Vlaanderen 1887-1949, H.G. Hesselink, 1984.
Mijmeringen over Cadzand, Leendert Fremouw, 2001.
cadzandgeschiedenis, Bert Voets.